سفر ناگهانی فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق به تهران که تا ساعتی پیش از حضور در وزارت خارجه ایران و دیدار با همتای ایرانی‌اش از دید رسانه‌ها دور نگه داشته شده بود با مجموعه تحولات رخ داده میان بغداد و واشنگتن و همچنین تشدید تنش میان ایران و آمریکا قابل پیش‌بینی است.

سفر فواد حسین به تهران برای نخستین بار از زمان تصدی پست وزارت خارجه عراق در حالی انجام شده است که تنش میان ایران و آمریکا در خاک عراق با کشته شدن قاسم سلیمانی توسط نیروهای نظامی آمریکا در عراق افزایش یافته است.

دو کشور ایران و آمریکا در روزهای گذشته با اعتراض به افزایش حملات علیه مراکز دیپلماتیک‌شان در خاک عراق، به دولتمردان بغداد هشدار داده‌اند.

اگر چه در حال حاضر حدود 5200 سرباز آمریکایی در عراق مستقر هستند اما حضور نظامی ایران و کمک‌های مالی این کشور به شبه‌نظامیان عراقی همواره محل بحث بوده است. آمریکا و متحدانش در خاورمیانه، ایران را به حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه و بی‌ثبات سازی خاورمیانه متهم می‌کنند اما ایران با رد این اتهام ها می‌گوید با تروریسم و گروه های تروریستی مبارزه می‌کند.

مشاور فرمانده کل قوا: در مقابل هر کمک به عراقی ها دلار نقد گرفته‌ایم

یحیی صفوی، مشاور عالی فرمانده کل قوای ایران با اشاره به این نکته که تهران برای ایستادن در برابر ائتلاف کشورهای غربی و عربی در سوریه با روسیه ائتلاف کرده است، از این ائتلاف به عنوان عامل «پیروزی راهبردی در برابر داعشی ها» در سوریه و عراق نام برد. او در ادامه تأکید کرد که تهران در راستای عمق بخشی به دفاع در مقابل دشمنان فرامنطقه ای اش مانند آمریکا و اسرائیل عمل می کند.

با این حال آقای صفوی گفت ایران در مقابل هرکمکی که به عراقی ها کرده است، دلار نقد گرفته و با سوریه ای ها نیز قراردادهایی را در پی کمک به این کشور امضا کرده است. این در حالی است که پرونده اموال مسدود شده ایران در عراق به دلیل تحریم های آمریکا همچنان گشوده است.

علی فدوی، جانشین فرمانده سپاه پاسداران نیز در خصوص هزینه‌های مالی ایران در منطقه گفت که مجموع هزینه حضور نظامی ایران از سال 2006 تا امروز کمتر از 20 میلیارد دلار بوده است. او که در یک برنامه زنده تلویزیونی شرکت کرده بود گفت که ایران 19.6 میلیارد دلار در جنگ هشت ساله با عراق هزینه کرد اما در سال های اخیر در منطقه خیلی کمتر از جنگ ایران و عراق هزینه کرده است.

در هر حال 48 ساعت پس از آنکه برخی رسانه‌های خبری از تهدید عراق توسط وزیر خارجه آمریکا مبنی بر احتمال تعطیلی سفارت واشنگتن در بغداد خبر دادند، وزیر خارجه عراق به ایران رفت.

به گزارش رسانه‌های خبری برهم صالح، رئیس جمهوری عراق هفته گذشته در جلسه‌ای با رهبران گروه‌های سیاسی این کشور گفته بود که وزیر خارجه آمریکا با او هشدار داده است درصورت ادامه حملات به سفارت کشورش در بغداد، واشنگتن سفارتخانه‌اش را در عراق تعطیل می‌کند. آقای صالح به نقل از آقای پمپئو می‌گوید که دونالد ترامپ، به‌ صورت جدی تعطیلی سفارت آمریکا در بغداد یا اتخاذ یک تصمیم برای انجام عملیاتی علیه گروه‌های نظامی که پشت این حملات هستند را بررسی می‌کند.

تحلیل گران سیاسی معتقد هستند که هشدار ترامپ برای حمله به گروه‌های شبه نظامی عراقی، گروه‌های «کتائب حزب الله» و «عصائب اهل حق» که طرفدار ایران هستند را هدف قرار داده است.

آخرین هشدار

منابع خبری که در نشست رئیس جمهور عراق با سران گروه‌های سیاسی حضور داشته‌اند، گفته‌اند که وزیر خارجه عراق این سخنان را به منزله آخرین هشدار دانسته تا دولت عراق جلوی شبه نظامیان مخالف آمریکا را بگیرد. وضع تحریم علیه برخی مقام‌های عراقی و جلوگیری از کمک‌های مالی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول به عراق از جمله تهدیدهای وزیر خارجه آمریکا بوده است.

از همین رو به نظر می‌رسد که مقام‌های عراقی هشدار وزیر خارجه آمریکا را جدی گرفته‌اند؛ به گونه‌ای که فواد حسین چند روز پیش از سفر به تهران گفته بود: «باید تلاش کنیم تا با اتخاذ سیاست خارجی مبتنی بر شفافیت با کشور «همسایه» خود ایران و «هم پیمان» خود آمریکا، اختلاف میان تهران و واشنگتن بر امور عراق تأثیر نداشته باشد.

تحلیلگران سیاسی معتقد هستند بسته شدن سفارت امریکا در بغداد می‌تواند به خلاء قدرتی تبدیل شود که به سود ایران خواهد بود. از همین رو آنان توصیه کرده‌اند که آمریکا با گروه‌هایی که به هر شکل مخالف تداوم حضور نظامی آمریکا در عراق هستند اما دنبال درگیری نظامی با این کشور نیستند، گفتگو کند. آنان می‌گویند که بسته شدن سفارت آمریکا در عراق با حمله نظامی این کشور به پایگاه‌های شبه نظامیان عراقی طرفدار ایران همراه خواهد شد.

به نظر می‌رسد سفر آقای حسین به تهران، بخشی از تلاش های نخست وزیر جدید عراق برای اخذ تضمین تهران یا جلب رضایت مقام‌های ایرانی برای برقراری آرامش نسبی در کشورش باشد. البته مقام‌های ایرانی در دیدار با وزیر خارجه عراق خواستار مسئولیت‌پذیری دولتمردان عراقی در قبال عملیات نیروهای آمریکایی در خاک این کشور شده‌اند. ایران همچنین از وزیر خارجه عراق خواسته تا دولت این کشور خروج نیروهای آمریکایی را تسریع کند.

اگر چه ایران در مقابل آمریکا تا کنون بسیار محتاط عمل کرده است اما شواهد تاریخی نشان می‌دهد در صورت هدف قرار گرفتن منافع نیروهای مورد حمایت ایران در عراق، تهران واکنش نشان خواهد داد و در صورت هدف قرار گرفتن نیروهای آمریکایی مستقر در عراق، دولت ترامپ واکنش نشان خواهد داد.

با این حال اخبار ضد و نقیضی از احتمال خروج سفیر آمریکا در بغداد و رفتنش به کنسولگری آمریکا در اربیل شنیده می شود.

از همین رو تحلیلگران سیاسی از عراق به عنوان بستر وقوع سورپرایز اکتبر به هنگام کارزار انتخاباتی‌ دوناد ترامپ نام می‌برند. پس آیا «سورپرایز اکتبر» با درگیری نظامی میان ایران و آمریکا در بستر عراق رقم خواهد خورد؟