رئیس جمهوری ترکیه، نخست وزیر پاکستان و رهبر ایران سیاست ماکرون و اظهارات او درباره اسلام را محکوم کرده و مسلمانان در برخی کشورها خواستار تحریم کالاهای فرانسوی شدند. این اعتراضات همچنان ادامه دارد و گروه‌هایی از معترضان در راهپیمایی خود در برابر نمایندگی‌های دیپلماتیک فرانسه پرچم این کشور را آتش می‌زنند. در ایران نیز گروهی از معترضان روز چهارشنبه 7 آبان به دعوت بسیج دانشجویی در برابر سفارت فرانسه تجمع کردند.

اما امانوئل ماکرون دقیقا چه چیزی گفته که خشم مسلمانان را برانگیخته است؟

ماکرون چه گفت؟

انتقادهای تند امانوئل ماکرون از اسلامگرایی افراطی بعد از سر بریدن معلم فرانسوی، موجی از اعتراض در جهان اسلام ایجاد کرده و معترضان، رئیس جمهوری فرانسه را به «اسلام‌ستیزی» متهم می‌کنند.

یک جوان اسلام‌گرای چچنی‌تبار به نام عبدالله آنزوروف در روز 16 اکتبر (25 مهر) ساموئل پاتی، معلم تاریخ فرانسوی را در نزدیکی پاریس با قمه کشته و سر او را برید. انگیزه عامل این حمله تروریستی که خود دقایقی بعد از حمله، به دست پلیس کشته شد، این بود که ساموئل پاتی در کلاس درس با موضوع آزادی بیان، کاریکاتورهای پیامبر اسلام را به دانش‌آموزان نشان داده بود.

امانوئل ماکرون این واقعه را «تروریستی» خواند و در مراسمی که برای بزرگداشت ساموئل پاتی برگزار شد، در مورد تهدید جمهوری فرانسه و ارزش‌های سکولار آن هشدار داد. او در این مراسم، معلم فرانسوی جان‌باخته را ستود و قول داد که به «مبارزه برای آزادی» و «مبارزه برای دفاع از جمهوری که ساموئل پاتی به نمادی از آن بدل شده» ادامه دهد. رئیس جمهوری فرانسه ساموئل پاتی را «قهرمان آزادی بیان» نامید و با تأکید بر این که فرانسه «از کاریکاتور دست برنمی‌دارد»، از چاپ کاریکاتورهای پیامبر اسلام در نشریه شارلی ابدو دفاع کرد.

ماکرون با این اظهارات در واقع از منتشرکنندگان کاریکاتورهایی که به باور بسیاری از مسلمانان «موهن» است، دفاع کرد. مسلمانان از این سخنان به خشم آمدند و آن را مصداق «اسلام‌ستیزی» و «اسلام‌هراسی» خواندند. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه با حمله شدید به ماکرون به دلیل اظهاراتش، به او توصیه کرد تا «آزمایش سلامت عقل» بدهد، توصیه‌ای که به واکنش پاریس و فراخواندن سفیر فرانسه از آنکارا انجامید.

اظهارات پیشین ماکرون

رئیس جمهوری ترکیه اظهارات همتای فرانسوی‌اش علیه بنیادگرایی اسلامی را موضعی «علیه» اقلیت مسلمان فرانسه خواند. او پیش از آن نیز به ماکرون به دلیل سخنان قبلی‌اش حمله کرده بود.

رئیس جمهوری فرانسه روز 2 اکتبر (11 مهر) یعنی دو هفته پیش از قتل ساموئل پاتی، در جریان یک سخنرانی به موضوع اسلام اشاره و از بنیادگرایی اسلامی انتقاد کرده بود. او گفت که نباید اسلام را با بنیادگرایی اسلامی مخلوط کرد و افزود که اسلام در حال حاضر در سراسر جهان «در بحران به سر می‌برد». ماکرون همچنین از پیشنهاد لایحه‌ای خبر داد که برای مبارزه با «جدایی‌طلبی» تنظیم شده است. به گفته او بخش مهمی از این لایحه به مبارزه با «جدایی‌طلبی اسلامی» اختصاص دارد. ماکرون گفته بود که باید در فرانسه اسلام را از نو «بازسازی» (بازتعریف) کرد.

به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید

ماکرون در جریان حمایت از لایحه دولتش برای مقابله با جدایی‌طلبی اسلامی و ممانعت از نفوذ دیدگاه‌های افراط‌گرایانه اسلامی گفته بود که قصد دارد با لغو سیستم آموزش و تربیت امام‌های مساجد و وعاظ مذهبی در خارج از کشور، اسلام را در کشورش از «نفوذ خارجی» آزاد کند.

رئیس جمهوری فرانسه پیش از آن در مراسم سالگرد 150 سالگی جمهوری سوم فرانسه در روز 4 سپتامبر (14 شهریور) نیز از لزوم «مبارزه با جدایی‌طلبی» سخن گفته بود.

اردوغان پیشگام حمله به ماکرون

رئیس جمهوری ترکیه پس از آن، سخنان رئیس جمهوری فرانسه درباره خطر «جدایی‌طلبی اسلامی» را «تحریک‌آمیز» خواند و آن را محکوم کرد. اردوغان خطاب به ماکرون گفت: «تو کی هستی که بخواهی درباره ساختار اسلام صحبت کنی؟»

موضع‌گیری شدید اردوغان به خشم مسلمانان ترکیه و سایر کشورها علیه ماکرون دامن زد. ایده تحریم کالاهای فرانسوی در کشورهای مسلمان هم ابتدا با دعوت اردوغان از مردم ترکیه برای این تحریم مطرح شد.

بسیاری از امامان مساجد به‌ویژه در شرق فرانسه ترک هستند و از سوی اداره دیانت ترکیه به این کشور اعزام و تامین مالی می‌شوند.